„Nie maż się, zachowujesz się jak baba!”,
„Faceci nie potrafią rozmawiać o uczuciach i nie ma co tego od nich oczekiwać.”
Któż z nas nie słyszał tego typu stwierdzeń. Co gorsza niektóre z nich mniej lub bardziej świadomie powtarzamy. Stereotypy płciowe, bo to o nich mowa, mogą wprowadzić dużo napięcia do związku. W niniejszym artykule przedstawię ogólne informacje na ich temat, a wkrótce spróbujemy zdemaskować kilka, z którymi stykamy się na co dzień.
# Co to takiego?
Stereotypy płciowe to uproszczone i trudne do zmiany przekonania dotyczące kobiet i mężczyzn w ogóle lub naszego partnera / naszej partnerki – jako przedstawiciela danej płci. Nie rodzimy się z nimi, ale nabywamy je w procesie socjalizacji, nasiąkając przekonaniami naszych najbliższych i chłonąc przekaz płynący ze środków masowego przekazu oraz innych źródeł kultury. Jeżeli jakiś stereotyp się w nas zakorzeni, mamy tendencję do filtrowania napływających informacji w taki sposób, żeby były z nim zgodne, a wszelkie odstępstwa traktujemy jako wyjątki potwierdzające regułę. Stereotypy mają za zadanie uprościć nam życie, jeśli nie mamy czasu lub otwartości, żeby skupiać się na poznawaniu otaczających nas ludzi (dlatego mamy większą szansę na sukces, kupując pod choinkę zestaw narzędzi kuzynowi a nie kuzynce). Utrudniają one jednak bycie w głębokiej, bliskiej relacji, ponieważ zacierają indywidualne cechy bliskich nam osób. Dodatkowo stawiają męskość i kobiecość w opozycji do siebie powodując, że na własne życzenie umieszczamy siebie i partnera na oddzielnych planetach, gdzie ludzie mówią innymi językami i nie wiadomo czy wizyta „obcego” jest odwiedzinami czy próbą najazdu.
# Jak to jest z tą płcią?
Kobiety i mężczyźni różnią się od siebie pod względem biologicznym. Różnice te, przejawiające się już na poziomie chromosomów płciowych ( u kobiet XX, u mężczyzn XY), dotyczą m.in. produkcji hormonów, rodzaju narządów płciowych czy budowy ciała jako takiej. Determinują one np. różnice w doświadczaniu bólu (kobiety mają niższy próg bólu, ale są w stanie go dłużej wytrzymywać, mężczyźni zaś mają wyższy próg bólu, ale niższą wytrzymałość), agresję fizyczną (większa u mężczyzn w związku z większą produkcją testosteronu), wielkość mózgu (męski mózg jest większy, ale kobiecy jest bardziej pofałdowany) czy podatność na niektóre choroby (daltonizm częściej występuje u mężczyzn niż u kobiet). Poza płcią biologiczną każdy z nas ma również płeć psychologiczną – czyli taki zbiór cech, postaw czy zachowań, które w społeczeństwie przypisuje się jednej z płci. Cechami stereotypowo uznawanymi za męskie są np. ambicja, koncentracja na działaniu czy chęć eksperymentowania w życiu seksualnym. Za cechy kobiece stereotypowo uznaje się np. wrażliwość, opiekuńczość czy gadatliwość. Do lat 60-tych uznawano męskość i kobiecość za krańce tego samego kontinuum (jak ktoś był kobiecy, to tym samym był mało męski). Współcześnie jednak uważa się, że męskość i kobiecość to oddzielne skale, co pozwala podzielić ludzi pod względem płci psychologicznej na:
– osoby określone seksualnie – kobiece kobiety i męskich mężczyzn (kiedy osoba przejawia cechy stereotypowo przypisane własnej płci)
– osoby krzyżowo określone seksualnie – męskie kobiety i kobiecy mężczyźni (a więc osoby przejawiające cechy właściwe przeciwnej płci)
– osoby nieokreślone seksualnie – przejawiające mało cech stereotypowo uznawanych za męskie lub kobiece
– osoby androgyniczne – charakteryzują się wieloma cechami – zarówno tymi męskimi, jak i kobiecymi.
Autor: Lidia Flis
Specjalistyczna Poradnia Rodzinna Dzielnicy Wawer m. st. Warszawy
Artykuł dostępny jest również w wersji pdf w linku poniżej:
Kobieta mężczyzna czy człowie. Stereotypy płuciowe w związku
Artykuł ukazał się również w nr 2/2020 Kuriera Wawerskiego
link : http://www.wawer.warszawa.pl/sites/default/files/kwawer_02-2020.pdf